THIÊN TIÊU - HẠT SẺN

Còn gọi là hoa  tiêu, hoa tiêu thích, sơn hồ tiêu thích, ba tiêu, sưng, hoàng,lực, dã hoa tiêu, lưỡng diện châm, lưỡng phù chắm, xuyên tiêu.

Tên khoa học Zanthoxylum nitidum DC.

Thuộc họ Cam Rutaceae.

Hạt sẻn hay hoa tiêu là quả phơi hay sấy khô của cây sưng hay cây hoàng lực.

Mô tả : Cây bụi, leo, có gai. Cành vươn dài. Lá kép lông chim lẻ, mọc so le, gồm 5 lá chét nguyên. Hai mặt lá đều có gai ở chân, nhất là gân chính và cuống lá. Cụm hoa hình chùm mọc ở kẽ lá. Hoa trắng nhỏ, đơn tính. Quả có 1 - 5 mảnh vỏ, mỗi mảnh đựng một hạt màu đen bóng.

Phân bố : Cây mọc hoang khắp nơi ở nước ta

Bộ phận dùng : Rễ và quả. Rễ thu hái quanh năm. Quả hái khi còn xanh. Phơi hoặc sấy khô.

Thành phần hóa học : Vỏ cành và rễ chứa alcaloid nitidin, không bền vững dễ chuyển thành dihydronitidin và oxynitidin. Vỏ rễ chứa flavon, glucosid diosmin. Hạt có tinh dầu chứa linalol.

Công dụng : Quả kích thích tiêu hoa, chữa ho, đau bụng, nôn mửa, ỉa chảy, nhức răng, tê bại, Thấp khớp, giun đũa : Ngày 3 - 5g dạng sắc, bột. Rễ chữa sốt, sốt rét, Thấp khớp : Ngày 6 - 12g dạng sắc, ngâm rượu. Quả dùng ngoài, chữa Đau răng : Sắc hoặc ngâm rượu ngậm, và chữa rắn cắn, giã nát bôi.